Astronomievereniging Orion – KNVWS West-Brabant doet ook dit jaar weer mee aan de Landelijke Sterrenkijkdagen. Op vrijdag 24 februari zijn leden van de vereniging vanaf 19.30 uur aanwezig met een telescoop bij Natuurpoort Wouwse Plantage aan de Plantagebaan te Wouw, op het veld naast de parkeerplaats. Men moet daarvoor, komende van de A58, het dorp uitrijden en vlak daarna links de parkeerplaats oprijden bij de aanduiding Natuurpoort met sleutelafbeelding.

Indien het te bewolkt is worden er korte lezingen van ca. 20 minuten gehouden in het Dorpshuis De Spil, Plantagebaan 223, 4725 AC Wouwse Plantage, vlakbij de parkeerplaats van Natuurpoort. De toegang is gratis.

Bij helder weer is er van alles te zien tijdens de sterrenkijkdagen. Vroeg in de avond, vóór acht uur, kun je boven de westelijke horizon de planeten Venus en Jupiter zien. De planeet Mars staat de hele avond aan de hemel. De maan is dit weekend als een smalle sikkel te zien aan de avondhemel. De maankraters en de uitgestrekte, bijna gladde maanzeeën zijn goed zichtbaar dankzij de schaduwwerking. Kom je op bezoek, dan kun je proberen om met je smartphone door de telescoop een maanfoto te maken.

Ook het wintersterrenbeeld Orion met zijn karakteristieke zandlopervorm staat aan de zuidelijke hemel. Als je goed kijkt, zie je dat de sterren verschillende kleuren hebben. De superreus Betelgeuze staat linksboven in het sterrenbeeld en is roodoranje van kleur. In de onderste helft van het sterrenbeeld bevindt zich de Orionnevel. Het is een ‘kosmische kraamkamer’ waar nieuwe sterren en planeten worden gevormd. Deze nevel leert ons meer over hoe ons eigen zonnestelsel is ontstaan. In de telescoop kun je de nevel als een groenige vlek waarnemen. Niet ver van Orion staat het sterrenbeeld Stier en daar vind je de open sterrenhoop Plejaden (ook bekend als het Zevengesternte). Die is met het blote oog te zien, maar nog veel leuker met een verrekijker. Dan kun je ook zien dat daar nog veel meer sterren bij elkaar staan.

Lezing door Carlo Jenniskens

Carlo Jenniskens ( 1958 ) studeerde Optometrie aan de Faculteit gezondheidszorg te Utrecht en pedagogiek aan de Hogeschool van Breda. Hij was jarenlang voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde afd. West-Brabant en is verbonden aan de Volkssterrenwacht Tivoli te Oudenbosch, waar hij als gedreven amateur astronoom waarnemingen, lezingen en rondleidingen verzorgt.

In deze lezing staat hij stil bij de bewegingen die de planeet aarde maakt in de kosmos en geeft hij ook speciaal aandacht aan de precessie. Alle bewegingen die onze planeet aarde maakt worden geprojecteerd op de sterrenhemel. Zoals de opkomende en ondergaande zon, de maan met haar wisselende schijngestalten die sneller oostwaarts beweegt dan de zon aan de hemel, planeten die lussen maken tussen de sterren en de sterren in hun Sterrenbeelden die zowel een dagelijkse als een jaarlijkse beweging laten zien, maar ook een reis van de aarde door de kosmos tonen. Dit zijn allemaal voorbeelden van onze bewegende aarde in het universum.

De Precessie, een onderdeel van de zogenaamde Milankovitch parameters, is het fenomeen waarbij de as van de aarde een grote trage cirkelbaan beschrijft in de loop van vele duizenden jaren, die zichtbaar wordt aan de noordelijke sterrenhemel. Dit heeft grote gevolgen voor ons klimaat en seizoenen, aangezien de tilt van de aarde ten opzichte van de zon verandert, maar ook het lentepunt, het punt waarbij de zon langs de hemelkoepel lijkt te trekken tijdens de lente- en herfstequinoxen, verschuift t.o.v. de sterrenbeelden van de dierenriem.

In deze lezing geeft hij aandacht aan de beweging van de Zon aan de hemel en de sterrenbeelden die wisselen per seizoen. De mens heeft altijd gezocht naar het ritme van de kosmos als tijdsindeling. Niet alleen de indeling van de dag, maar ook de indeling van het jaar om kennis te verkrijgen over hoe lang duurt de winter en wanneer begint de lente. Veel later zocht men naar de verklaringen van deze kosmische ritmes en de plaats die wij als planeet innemen in het zonnestelsel en ver daarbuiten.

In de lezing zal ook worden ingaan op enkele historische tempels op aarde waar tijdens de equinox de zonsopgang en -ondergang worden bekeken. Deze tempels, zoals Stonehenge in Engeland en de tempel van de zon in Peru, zijn gebouwd om het fenomeen van de precessie te begrijpen en te vieren. Ook worden de verschillende Poolsterren besproken in een historisch perspectief. De lezing zal een unieke kijk geven op hoe de mensheid de bewegingen van de aarde in de kosmos heeft begrepen en geëerd door de eeuwen heen.

Duur van lezing ca. 1,5 uur.

De lezing wordt gegeven in het Huis van de Westrand aan het Sint Lucasplein 3 te Roosendaal. De lezing begint om 20:00 uur, inloop vanaf 19:30. Niet-leden kunnen zich aanmelden bij de secretaris: info@knvws-west-brabant.nl. Na bevestiging door hem dat er een plaats beschikbaar is, graag een bedrag overmaken van € 5 per persoon op IBAN: NL63 RABO 0185248454 t.n.v. Nederlandse Ver. voor Weer- en Sterrenkunde, onder vermelding van “lezing 15-02”.