De Koninklijke Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde, afdeling West-Brabant, organiseert op woensdag 16 juni 2021 voor leden en niet-leden een lezing over sterrenkunde, in dit geval over astronomische spectografie. De lezing wordt gegeven door Carlo Jenniskens, erelid en oud-voorzitter van de KNVWS West-Brabant. Dit alles in een corona veilige opstelling met een maximum aantal bezoekers.

Astronomische spectroscopie is een van de favoriete hulpmiddelen van de astronoom om het heelal te leren begrijpen. Vanwege de enorme omvang van het heelal zijn hemellichamen buiten het zonnestelsel alleen van grote afstand te bestuderen. Er kan nauwelijks iets gezegd worden over de chemische samenstelling van de diverse objecten in het heelal door er alleen naar te kijken. Juist dit gebeurt met behulp van spectroscopie.

Het licht dat we van verre hemellichamen met een telescoop opvangen bevat veel belangrijke informatie en is een middel om de samenstelling van sterren en andere hemellichamen te kunnen bepalen.

Ook het dopplereffect en de roodverschuiving, waarmee de snelheid van objecten wordt bepaald, zal besproken worden.

Een spectrograaf is een onmisbaar astronomisch hulpmiddel dat veel ingewikkelder is dan een prisma. Aan beiden zal in deze lezing aandacht worden besteed.

Tegenwoordig is spectrografie ook toegankelijk voor amateurastronomen. Indrukwekkende resultaten worden behaald vanuit de achtertuin. Het vereist wat natuurkundige voorkennis om spectroscopie juist toe te passen.

Als er ooit tekenen van leven worden ontdekt op een andere planeet, zal dat met een spectrograaf zijn.

Een lezing voor absolute beginners, maar ook de meer gevorderden vinden hier iets van hun gading.

Niet-leden kunnen zich aanmelden bij de secretaris: info@knvws-west-brabant.nl. Er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar en iedere belangstellende moet zich eerst aanmelden bij de secretaris. Na bevestiging door hem dat er een plaats beschikbaar is, graag een bedrag overmaken van €5 per persoon op IBAN: NL63 RABO 0185248454 t.n.v. Nederlandse Ver. Voor Weer- en Sterrenkunde.

De lezing wordt dit keer gegeven in De Fazant, Sint Annadreef 2, 4851 RC Ulvenhout. De lezing begint om 19.30 uur, inloop vanaf 19.00 uur.

De lezing die op woensdag 12 mei door Marco van der List gehouden zou worden wordt verplaatst naar een latere datum.

De reden hiervoor is dat wij gehoopt hadden deze lezing in de Bruno Ernst Bibliotheek van Sterrenwacht Tivoli te Oudenbosch te kunnen houden, maar gezien de nog steeds geldende beperkingen ivm Covid-19 kan dit helaas geen doorgang vinden.

Zodra wij een nieuwe datum hebben voor deze lezing zullen wij die via ons programma en onze agenda bekend maken. Dus houdt onze website in de gaten voor de laatste updates.

De Koninklijke Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde West Brabant, organiseert op woensdag 21 april 2021 voor leden en niet-leden een lezing sterrenkunde, in dit geval over zwarte gaten.

Over de spreker
De lezing wordt gegeven door Prof. Dr. R.G. Strom. Hij was als hoogleraar algemene astronomie, en in het bijzonder de radioastronomie, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en Senior onderzoeker bij het Nederlandsch Instituut voor Radio Astronomie ASTRON.

Wat zijn zwarte gaten? Hoe zien ze er van dichtbij uit?

Over de lezing
In deze lezing besteden we aandacht aan de verscheidenen aspecten van zwarte gaten en hun rol in de hedendaagse sterrenkunde. Naast een schets van de geschiedenis wordt aandacht besteed aan de waarnemingen waaruit de aanwezigheid van een zwart gat kan worden afgeleid.

Deze lezing is met name nu interessant omdat onderzoekers van het wereldwijde telescopennetwerk Event Horizon Telescope (EHT) een video willen maken van het zwarte gat in het hart van de melkweg, het superzware zwarte gat Sagittarius A, met een techniek die geobserveerde en computerbeelden combineert tot een film in hoge resolutie. Deze EHT telescoop bestaat uit 11 telescopen die één megatelescoop vormen met een schotel zo groot als de aarde. Zwarte gaten zijn onzichtbaar, maar astronomen kunnen alles wat eromheen gebeurt observeren en meten. Radiogolven worden als data opgeslagen op talloze harde schijven, waarna supercomputers er een film van maken. In april 2019 publiceerden de onderzoekers van het wereldwijde telescoopproject Event Horizon de allereerste foto van een zwart gat, M87.

Ook Nederland speelt in het onderzoek naar zwarte gaten een belangrijke rol. In Maastricht wordt in de toekomst onderzoek gedaan met de Einstein Telescoop voor zwaartekrachtsgolven. Men werkt daar nu aan een prototype en start de daadwerkelijke bouw rond 2030. Het bouwwerk zal bestaan uit drie tunnels van elk 10 km lang, aangelegd een paar honderd meter onder de grond. De grond is daar uiterst stabiel, en daarmee lijkt een goede demping van de trillingen gegarandeerd.

Het einddoel van al deze onderzoeken is de wetenschap zelf te veranderen, door aan te tonen dat twee fundamentele theorieën van de natuurkunde verenigbaar zijn: de relativiteitstheorie van Einstein en de kwantummechanica. Het bewijs van deze theorie, dat de grootste revolutie in de natuurkunde in ruim 100 jaar zou zijn, ligt mogelijk in zwarte gaten.

Aanmelding
Niet-leden kunnen de lezing bijwonen door zich aan te melden op info@knvws-west-brabant.nl en €5,- per persoon over te maken op IBAN NL63RABO0185248454, ten name van Ned. Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde, onder vermelding van “Lezing 21-04”. Na betaling zal de link voor de videostream worden toegestuurd.