Astronomievereniging Orion – KNVWS West-Brabant organiseert op woensdag 14 mei 2025 voor leden en niet-leden een lezing over de wetenschappelijke geschiedenis van Melkwegstelsels.
De lezing wordt gegeven door Eltjo Wubbena. Hij is bijna 60 jaar actief als amateur-sterrenkundige en gespecialiseerd in het waarnemen van veranderlijke sterren. Van 1975 tot 1985 was hij voorzitter van de (Koninklijke) Vereniging voor Weer en Sterrenkunde en is lid van de adviescommissie voor de Dr. J. van der Bilt prijs. Hij heeft geneeskunde gestudeerd in Groningen en is jarenlang huisarts geweest in Oosterhout.
Als we 101 jaar terug in de tijd konden gaan zouden we in een tijd komen waarin astronomen nog dachten dat de Melkweg het hele heelal was. Maar als we honderd jaar terug zouden gaan dan zouden we zien dat de meeste astronomen het erover eens zijn dat dit niet waar is. Het is namelijk 100 jaar geleden dat Edwin Hubble een heelal met sterrenstelsels onthulde voorbij ons eigen stelsel.
Eltjo Wubbena neemt ons mee in een stuk wetenschappelijke geschiedenis, en met name vanaf 1925 tot heden. Rond 1800 was over de afstanden van sterren niet veel meer bekend, dan dat ze verder weg waren dan de Maan. Pas in 1836 kon Bessel de eerste meting doen, de dubbelster 61 Cygni ca. 11 lichtjaren bij ons vandaan. Met grotere instrumenten zag en fotografeerde men nevelachtige structuren en ontstond het onderscheid tussen kometen en extragalactische objecten. Rond 1920, via de “periode-lichtkrachtwet” van Miss Leavitt kon men de afstanden en posities van bolvormige sterrenhopen bepalen en zo, ongeveer de afmetingen van ons eigen Melkwegstelsel. Weer later via de eigenschappen van supernova’s de afstanden tot andere melkwegstelsels (Shapley) en via de roodverschuiving de afstanden nog veel verder in het Heelal (Hubble).
De voordracht wil een overzicht laten zien van deze snelle kennistoename en hoe bijzonder het is, dat met een enorm doorzettingsvermogen en geduld van sommige wetenschappers dit allemaal tot stand is gekomen.
Niet-leden kunnen zich aanmelden bij de secretaris: info@knvws-west-brabant.nl. Na het overmaken van een bedrag van € 7,50 op IBAN: NL63 RABO 0185248454 t.n.v. Orion, onder vermelding van “Lezing 14-05”, wordt u op de lijst geplaatst. De lezing wordt gegeven in het Huis van de Westrand, Sint Lucasplein 3, Roosendaal, en begint om 20.00 uur, inloop vanaf 19.30 uur (Let op: pinnen is niet mogelijk).
De lezing van Walter Wamsteker neemt ons mee in de fascinerende wereld van de sterrenkunde. Het afgelopen jaar hebben we mogen genieten van baanbrekende ontdekkingen die niet alleen onze kennis van het universum verdiepen, maar ook de fundamentele vragen oproepen over onze plek in de kosmos. Astronomen trakteren ons bijna dagelijks op noviteiten. De ene ontdekking volgt op de andere. Het lijkt soms wel een meteorenregen. Wat heeft deze ruimtelijke hoorn des overvloeds ons de laatste tijd gebracht? Samen met Walter Wamsteker op reis naar de grenzen van ons kennen, en misschien zelfs een stapje verder.