Betelgeuze, de meest nabije rode superreus

Spreker: Edwin Mathlener

Sterrenbeeld OrionBetelgeuze is een van de sterren die best veel mensen, ook niet amateurastronomen, weten te vinden aan de hemel: de heldere rode ster links boven in het sterrenbeeld Orion, dat ’s winters aan de zuidelijke hemel prijkt. De afstand tot deze ster bedraagt waarschijnlijk ongeveer 550 lichtjaar, dichterbij dan de ruim 600 lichtjaar die tot voor kort in de literatuur de ronde deed en dat maakt de ster ongeveer 25% kleiner dan we vroeger dachten. Maar het is daarmee nog steeds de meest nabije rode superreus.

Superreuzen kunnen als supernova ontploffen en sinds we dat weten, wordt er al gespeculeerd dat Betelgeuze dat ‘elk moment’ zou kunnen doen. Maar ‘elk moment’ op kosmische schaal kan morgen zijn, maar ook pas over 100.000 jaar. De spectaculaire afname in helderheid die we in de winter van 2019/2020 zagen, voedde natuurlijk de discussie over een mogelijk ophanden zijnde explosie, maar zijn helderheid is inmiddels weer normaal.

Dimmende BetelgeuzeZou zo’n supernova gevaarlijk kunnen zijn voor het leven op aarde? Dat blijkt gelukkig wel mee te vallen. Maar als het in onze tijd zou gebeuren, zouden drommen (amateur)astronomen waarschijnlijk een vreugdedansje maken: het zal een zeer spectaculair natuurverschijnsel zijn.

We kijken in deze lezing naar de geboorte en leven van sterren veel zwaarder dan onze zon en hoe deze uiteindelijk aan hun eind komen.